(Re)poganizacja i (re)slawizacja wątków folklorystycznych w poglądach polskich rodzimowierców

Tytuł tego wpisu nie przypadkiem nawiązuje do niedawnych artykułów prof. Piotra Grochowskiego z UMK w Toruniu, który pisał o świętach rodzimowierczych, wyróżniając m.in. „(re)poganizację” jako jedną ze strategii rewitalizacji (czyli jakby ożywienia) dawnych obrzędów, takich jak Stado, Kupała i Dziady.

Nowa opowieść o Słowiańszczyźnie

W 2023 roku wydawnictwo Replika wydało niewielką książkę prof. L.P. Słupeckiego „Wróżbiarstwo pogańskich Słowian”. Z tej okazji postanowiłem zapytać Pana Profesora o to, czym jest wróżbiarstwo, o Słowiańszczyznę, „Mitologię Słowian” A. Gieysztora i aktualne dyskusje na temat Słowian oraz kilka innych tematów. A przy okazji wymieniliśmy się z Profesorem książkami. Zapraszam do lektury niezwykle ciekawej rozmowy 🙂

Imiona bogów a kultura duchowa Słowian

Tematyka związków imion z kulturą zajmuje w dotychczasowej dyskusji naukowej nad teonimią słowiańską (czyli nazewnictwem bogów u Słowian) ważne miejsce, choć – jak się wydaje – nie jest tak eksponowana jak inne aspekty analizy onomastycznej. Na marginesie rozważań badacze często jednak poruszają problemy, które można by określić jako onomastyczno-kulturowe, czyli takie z pogranicza onomastyki (nauki o nazwach własnych) i nauk o kulturze (w tym głównie etnologii, religioznawstwa itp.).

Fragmenty książki Michała Łuczyńskiego „Bogowie dawnych Słowian. Studium onomastyczne” (2020).

Legenda o Piaście i Popielu w kontekście mitologii indoeuropejskiej

Każdy z nas zna legendę o Piaście „kołodzieju” i Popielu, którego zjadły myszy. Historia Piasta, Popiela i tajemniczych gości, którzy przybyli na ucztę postrzyżynową małego Siemowita i przepowiedzieli mu wielką przyszłość, jest przecież kamieniem węgielnym legendarnej wizji powstania Państwa Polskiego. Czy jednak opisuje wydarzenia historyczne, czy jest tylko podaniem, znanym (choć bez szczegółów takich jak imiona i miejsca) u innych narodów? Na to pytanie stara się odpowiedzieć Michał Łuczyński w książce „Mity Słowian. Śladami świętych opowieści przodków” (Wydawnictwo Triglav, Szczecin 2022).

Wilhelm Bernhardi, Elementy mitologii słowiańskiej (fragment)

Spolszczenie artykułu W. Bernhardy, „Bausteine zur slawischen mythologie” (1843)

Conrad Borchling, Z mitologii słowiańskiej

Spolszczenie artykułu: C. Borchling, Aus der slawischen Mythologie [Vortrag, gehalten auf der 40. Versammlung der Deutschen Gesellschaft für Anthropologie, Ethnographie und Urgeschichte zu Posen am 3. August 1909]

BORIS O. UNBEGAUN, Religia dawnych Słowian (fragment)

Spolszczenie artykułu B.-O. Unbegaun, „La religion des Anciens Slaves” (1948)

ADOLF STENDER-PETERSEN, Pogaństwo ruskie

Spolszczenie artykułu „Russian paganism” (1956)

RAYMOND SCHMITTLEIN, Imiona bogów Słowian bałtyckich

Spolszczenie artykułu Raymond Schmittlein „Les noms des dieux des Slaves de la Baltique” (1960)

BORIS OTTOKAR UNBEGAUN, Dawna religia Słowian bałtyckich

Spolszczenie artykułu B.-O. UNBEGAUN, L’Ancienne religion des Slaves de la Baltique (1946)